Het Klaphek

De Hollandse IJssel was rond het jaar 1.200 een zijrivier van de Lek die begon bij Het Klaphek in IJsselstein. Op de plek waar de winterdijk twee opvallende knikken vertoont, is de Hollandse IJssel in 1285-1289 afgedamd. De gebieden rond deze rivier hadden in de eeuwen daarvoor zo ernstig te kampen gehad met overstromingen, dat er maar één oplossing de beste leek. De Hollandse graaf Floris V was machtig genoeg om de knoop door te hakken en de toevoer van rivierwater vanuit de Lek werd gestopt met een enorme dam. De Lek voerde voortaan al het water uit de Rijn richting zee. De Hollandse IJssel werd een getijderivier met één in- en uitstroom opening bij IJsselmonde (Rotterdam). Rond 1500 gingen er al weer stemmen op om de IJsseldam te vervangen door sluizen, aangezien de Hollandse IJssel ernstig aan het
dichtslibben was. Dat plan is nooit uitgevoerd, maar tussen 1643 en 1949 heeft er toch een klein sluisje in de dam gezeten. De waterplas of ‘wiel’ aan de voet van de IJsseldam getuigt van een dijkdoorbraak in 1496.

IJsseldam
De dam bevindt zich ten zuidwesten van IJsselstein. Sinds de plaatsing daarvan liepen de uiterwaarden niet meer over. De Hoge Dijk, de Lage Dijk (als zomerdijk), en de IJsseldijk met zomerweg (eveneens als zomerdijk) gaven vóór de aanleg wel bescherming. De plaatsing van de IJsseldam maakte het mogelijk dat op een deel van de westelijke uiterwaard van de IJssel de stad IJsselstein kon worden gesticht. Verschillende delen van de IJssel-uiterwaarden waren belangrijk hoger.

Het Klaphek
De naam van de dam verwijst naar de nabijgelegen boerderij "Het Klaphek" of naar de buurtschap met dezelfde naam. Het dorpje bestaat uit één enkele straat en behoort tegenwoordig tot de gemeente IJsselstein. De dam sluit aan op de Lage Dijk Zuid (ten zuiden van IJsselstein).

Wat is er nog te zien?
Vanaf de dam loopt, achter de huizen en boerderijen aan de Lage Dijk Zuid langs, nog een sloot over een afstand van enkele honderden meters naar het noorden. Vervolgens splitst deze sloot zich in westelijke richting als de Enge IJssel, en in oostelijke richting als de Kromme IJssel.  

Wandeltip
Het Hollandse IJsselpad is een wandelroute van 37 km, van de oorsprong van de rivier bij Het Klaphek in IJsselstein tot aan Gouda Goverwelle. De route is ingedeeld in vier etappes en volgt zoveel mogelijk het jaagpad langs de rivier. De route kan in twee richtingen gewandeld worden.