Langs sluizen en forten (62 km)
In de Kromme Rijnstreek is het historische landschap van de Nieuwe Hollandse Waterlinie bijzonder goed bewaard gebleven en nog volop beleefbaar. Deze drie fietsroutes geven je een mooi beeld van het militair erfgoed in de achtertuin van Wijk bij Duurstede.
Laat je verrassen door forten, loopgraven, dijken, sluizen, kanalen, kazematten en groepsschuilplaatsen. Samen vormden deze elementen een ingenieus systeem dat Nederland vroeger beschermde tegen vijandelijke troepen. Door het land zo’n vijftig centimeter onder water te zetten werd het onbegaanbaar voor soldaten en te ondiep voor boten. Fiets je mee om dit oer-Hollandse verdedigingssysteem uit de 19e en 20e eeuw te ontdekken?
De fietsroutes starten vanaf de TOP bij de stadshaven van Wijk bij Duurstede.
Neem alvast een kijkje
Dit ga je zien
Startpunt:
TOP Stadshaven Wijk bij DuurstedeHavenweg 1
3961 MA Wijk bij Duurstede
Navigeer naar startpunt
Startpunt
TOP Stadshaven Wijk bij Duurstede
Havenweg 1
3961 MA Wijk bij Duurstede
Navigeer naar startpunt
TOP Stadshaven Wijk bij Duurstede
U bevindt zich hier bij Toeristisch Overstappunt (TOP) Stadshaven Wijk bij Duurstede. Het ideale startpunt om te voet of met de fiets de Kromme Rijnstreek te verkennen.
Inundatiesluis Wijk bij Duurstede
In 1870 kreeg de Kromme Rijn een belangrijke rol in de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het onder water zetten vanhet gebied rond Utrecht duurde toen bijna een maand; dat moest sneller. De riv...
Inundatiesluis Wijk bij Duurstede
In 1870 kreeg de Kromme Rijn een belangrijke rol in de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het onder water zetten van
het gebied rond Utrecht duurde toen bijna een maand; dat moest sneller. De rivier werd verbreed, bochten afgesneden en stuwen en sluizen aangelegd.
In Wijk bij Duurstede kwam een grote inundatiesluis (inunderen is onder water zetten). Hiermee werd Wijk bij Duurstede de kraan van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Nu kostte het onder water zetten van de inundatievelden nog maar 4 tot 12 dagen. De inlaat wordt nu nog dagelijks gebruikt voor aanvoer van vers water voor de stad Utrecht en de Vecht.
TOP Kersenpracht Cothen
U bevindt zich hier bij het Toeristisch Overstappunt (TOP) Kersenpracht Cothen. Vanaf hier kunt u te voet, met de kano of met de fiets de Kromme Rijnstreek verkennen.
Kersenmuseum Cothen
In het hart van de Kromme Rijnstreek, waar de kersenteelt een belangrijke rol speelt, vindt u op het fruitteeltbedrijf van Theo en Martine Vernooy "Het Kersenmuseum".
Sluis bij Cothen
Met de stuw in de Kromme Rijn in Cothen regelt het waterschap de aan- en afvoer van water naar Utrecht. Demonumentale sluis (1865) ernaast werd buiten oorlogstijd gebruikt om schepen voorb...
Sluis bij Cothen
Met de stuw in de Kromme Rijn in Cothen regelt het waterschap de aan- en afvoer van water naar Utrecht. De
monumentale sluis (1865) ernaast werd buiten oorlogstijd gebruikt om schepen voorbij de stuw te schutten. In oorlogstijd, als de waterlinie in stelling moest worden gebracht, liet de chef van het inundatiestation Wijk bij Duurstede het waterpeil in de Kromme Rijn eerst omhoog brengen door de sluis af te dammen met schotbalken. Vervolgens liet hij de balken verwijderen en stroomde een grote hoeveelheid water door de openstaande sluis richting Utrecht.
Limietpalen
Rond 1875 plaatste het Ministerie van Oorlog langs de gehele lengte van de Kromme Rijn zo’n 350 limietpalen. Deblauwe hardstenen palen, met een O (van Oorlog) en een nummer, markeerden de...
Limietpalen
Rond 1875 plaatste het Ministerie van Oorlog langs de gehele lengte van de Kromme Rijn zo’n 350 limietpalen. De
blauwe hardstenen palen, met een O (van Oorlog) en een nummer, markeerden de nieuwe aanvoerroute
van water voor de Nieuwe Hollandse Waterlinie. De palen stonden vroeger ter hoogte van perceelscheidingen.
Veel palen zijn in de loop der jaren verwijderd, maar hier langs het jaagpad tussen Werkhoven en Odijk heeft het waterschap na de aanleg van een natuurvriendelijke oever 18 palen in de oorspronkelijke volgorde teruggeplaatst.
Fort bij Vechten
Fort bij Vechten is met zijn 17 hectare een van de grootste forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie.
Waterliniemuseum Fort bij Vechten
Breng een bezoek aan het museum en ontdek het fort. Hier kruisen twee Werelderfgoederen elkaar, de Romeinse Limes en de Hollandse Waterlinies.
TOP Fort bij Vechten
Vanaf TOP Fort bij Vechten kunt u wandelen, fietsen en genieten van de Kromme Rijnstreek. Het rivierenlandschap ontmoet hier de Utrechtse Heuvelrug.
Fort bij 't Hemeltje
Fort bij 't Hemeltje stamt uit 1877-1881 en is het laatst gebouwde fort van de Nieuwe Hollandse Waterlinie.
Fort bij 't Hemeltje
Fort ‘t Hemeltje stamt uit 1877-1881 en is het laatst gebouwde fort van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het verdedigde een strook grond die niet onder water te zetten was, en de spoorlijn ’s-Hertogenbosch-Utrecht. Tegenwoordig is Fort bij ’t Hemeltje voor een groot deel in gebruik als kantoorruimte voor verschillende ondernemers die actief zijn op het gebied van duurzaamheid. Ook biedt het fort onderdak aan (broed)vogels en vleermuizen.
Rondom het fort loopt een wandelroute en er is een spannende spionnenroute met leuke opdrachten voor kinderen. Daarnaast wordt het fort regelmatig opengesteld voor publiek, bijvoorbeeld tijdens Open Monumentendagen. Meer informatie: www.staatsbosbeheer.nl
Fort de Batterijen
Fort de Batterijen is een monumentale evenementenlocatie vlakbij Utrecht.
Plofsluis
De Plofsluis of keersluis bij Jutphaas is een onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie.
Plofsluis
De Plofsluis diende om bij oorlogsdreiging snel het Amsterdam-Rijnkanaal af te dammen om te voorkomen dat het water uit de omliggende gebieden bij inundatie via het kanaal zou wegstromen. In 1934 begon men met de bouw van het Amsterdam-Rijnkanaal, dat een verruiming en gedeeltelijke vervanging van het Merwedekanaal inhield. Door de aanleg zou een hiaat in de Waterlinie ontstaan. De Plofsluis vormde hiervoor een oplossing, die aan de ene kant het scheepvaartverkeer niet zou hinderen en aan de andere kant het kanaal snel zou kunnen afsluiten.
De Plofsluis is in principe een bijzondere keersluis, die niet toegankelijk is voor verkeer, al wordt hij blijkens het naambordje Heemstederbrug genoemd. Het is wereldwijd de enige grootschalige keersluis die door ontploffing geactiveerd wordt.[1] Wel bestaan er kleinere constructies volgens hetzelfde werkingsprincipe, de zogenaamde plofduikers.
Boven het Amsterdam-Rijnkanaal ligt een reeks van vijf betonnen compartimenten met een relatief zwakke bodem. In de bakken kon ongeveer 40.000 ton zand, grind of puin worden opgeslagen.[2] Bij oorlogsdreiging werd de bodem opgeblazen, waardoor de inhoud in het Amsterdam-Rijnkanaal zou storten. Het kanaal werd hierdoor afgesloten en het inundatiewater kon niet wegstromen.[2] De sluis is zo ontworpen, dat de zijkanten zouden blijven staan bij de ontploffing, zodat de bodem hersteld kon worden om de sluis nogmaals te gebruiken.[1] Hij is uiteindelijk nooit geactiveerd.
De sluis is ongeveer 70 meter lang, 40 meter breed en 8,5 meter hoog. De bodem lag circa 6 meter boven het kanaalpeil.[2] Het bouwwerk kent één centrale, langgerekte, afgeronde betonnen brugpijler met aan weerszijden een doorvaartopening en eveneens zware betonnen landhoofden. In 1937 werd met de bouw van deze sluis begonnen. De sluis was nog niet klaar toen de Tweede Wereldoorlog in Nederland uitbrak, maar hij is in 1942 voltooid met hulp van de Duitse bezetters.[2][1] Bij de plofsluis werden vier gietstalen koepelkazematten met afwachtingsruimte en een wanddikte van 17 centimeter gebouwd voor de verdediging van het werk.
Fort Jutphaas
Fort Jutphaas ligt verscholen in een groene oase in het verstedelijkte Nieuwegein. Het parkachtige terrein is voor iedereen toegankelijk.
Prinses Beatrixsluis en Lekkanaal
De Prinses Beatrixsluis is een sluizencomplex die via het Lekkanaal de scheepvaartverbinding tussen de rivier de Lek en het Amsterdam-Rijnkanaal vormt.
Prinses Beatrixsluis en Lekkanaal
De Prinses Beatrixsluis is een sluizencomplex dat in 1938 in gebruik is genomen. Via het Lekkanaal vormt het de
scheepvaartverbinding tussen de rivier de Lek en het Amsterdam-Rijnkanaal.
Ruim 50.000 schepen passeren jaarlijks deze sluis. Vanwege het drukke scheepvaartverkeer is recent het Lekkanaal verbreed en de derde sluiskolk gerealiseerd. Om deze verbreding van de sluiskolk mogelijk te maken zijn 6 objecten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie verplaatst, drie kazematten, een sluisje, een duikerhoofd en een palengroep.
TOP Linielanding
TOP Linielanding ligt in een streek die deel uit maakt van Nationaal Landschap Rivierengebied en de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Een mooi vertrekpunt voor een tocht te voet, per fiets of kano.
Theetuin Het Waalse Erf
Heerlijk fietsen, wandelen... en dan even genieten van het buitenleven met een kop thee, koffie of fris, met wat lekkers erbij. Dat kan bij Theetuin Het Waalse Erf.
Werk aan de Waalse Wetering
Werk aan de Waalse Wetering
Werk aan de Waalse Wetering
Dit Werk is gebouwd in 1875-1878 en omvat een bomvrije remise en een fortwachterswoning.
Het werk was in noodgevallen geschikt voor de huisvesting van maximaal 95 manschappen.
Het fort is vrij toegankelijk en je kunt er genieten van een wijds panorama van het Eiland van Schalkwijk en een wandeling maken naar het vlakbij gelegen Verdronken Bos, waar je via een vlonderpad over het water loopt. Meer informatie: www.staatsbosbeheer.nl
Inundatieveld Blokhoven
Inundatieveld Blokhoven
Inundatieveld Blokhoven
Aan de Achterdijk in Schalkwijk ligt het waterbergingsgebied polder Blokhoven. Om wateroverlast bij hevige regenval in Schalkwijk te voorkomen, kan in het gebied 23.000 m3 water worden opgevangen. Dit is ongeveer evenveel als tien Olympische zwembaden. Het gebied ligt midden in de Nieuwe Hollandse Waterlinie. In de zomerperiode wordt het tweemaal per maand onder water gezet, zodat het principe van ‘inundatie’ (land onder water zetten) van de waterlinie voor bezoekers tot leven komt. Als hevige of langdurige regenval verwacht wordt, kan het waterschap besluiten de inundatie niet door te laten gaan. Het gebied is dan nodig voor waterberging.
Langs de randen van de plas en de verbrede watergangen zijn natuurvriendelijke oevers aangelegd. Bij de stuw is een vispassage gebouwd, zodat vissen de stuw ook stroomopwaarts kunnen passeren. Het gebied is ingericht voor recreatie: er zijn wandelpaden, bankjes, een trekpontje, een 80 meter lang vlonderpad en kanosteigers. Een informatietafel over waterberging, vispassages en de geschiedenis van de Nieuwe Hollandse Waterlinie vertelt de bezoekers het verhaal over deze bijzondere plek.
Kunstwerk: Het geheim van man en paard
Christel van Vliet en Willy Kruijssen
Atelier Beeldmakers
Fort Honswijk
Fort Honswijk, schitterend gelegen aan de rivier de Lek, is een cultuurhistorisch en landschappelijk icoon. Onderdeel van UNESCO Werelderfgoed de Nieuwe Hollandse Waterlinie.
Fort Lunet aan de Snel
Fort Lunet aan de Snel
Fort Lunet aan de Snel
Enigszins verscholen in het groen, tussen Fort Honswijk en Werk aan de Korte Uitweg, ligt aan de Gedekte Gemeenschapsweg het kleine maar karakteristieke fort Lunet aan de Snel. In dit fort wordt de bijzondere rol van water in onze samenleving en ook de uitzonderlijke eigenschappen van water voor het voetlicht gebracht. Tevens is er op het fort ruimte voor mensen die in deze speciale omgeving andersoortige (groeps)activiteiten willen ontplooien of gewoon willen genieten van de rust en schoonheid in dit gebied. Ook is de buitenwal van het fort opengesteld voor wandelaars.
Het Lunet aan de Snel (1845-1846) is een verdedigingswerk 300 meter ten noorden van Fort Honswijk. Vanuit deze aarden wal kon een aanval op Fort Honswijk vanuit het noordoosten worden weerstaan. Ook kon een gedeelte van de Lekdijk onder vuur worden genomen, dat vanaf Fort Honswijk niet mogelijk was.
Stelling van Honswijk
Op het Eiland van Schalkwijk is het historische landschap van de Nieuwe Hollandse Waterlinie nog volop beleefbaar. Hier vormt Fort Honswijk samen met Lunet aan de Snel, Werk aan de Korte Uitweg,...
Stelling van Honswijk
Op het Eiland van Schalkwijk is het historische landschap van de Nieuwe Hollandse Waterlinie nog volop beleefbaar. Hier vormt Fort Honswijk samen met Lunet aan de Snel, Werk aan de Korte Uitweg, Gedekte Gemeenschapsweg, Werk aan de Groene Weg, Werk aan de Waalse Wetering, inundatiekanaal en open schootsvelden een bijzonder gaaf gebleven waterlinielandschap.
De Stelling van Honswijk is een waar openluchtmuseum voor liefhebbers van cultuurhistorie en natuurbeleving.
Fort Werk aan de Groeneweg
Fort Werk aan de Groeneweg
Fort Werk aan de Groeneweg
Als je door de historische loopgraven van Werk aan de Groeneweg loopt ga je terug in de tijd. Het verdedigingswerk heeft nog helemaal haar oorspronkelijke vorm. De infanteriestelling uit de Eerste Wereldoorlog bestaat uit een dubbele loopgraaf met aarden wallen, 55 groepsschuilplaatsen en mooie fruitbomen.
Het terrein is een fantastische speelplek voor kinderen. Je kunt hier heerlijk struinen, door een loopgraaf kruipen, verstoppertje spelen en er een spannende speur- en beleefroute lopen van ca. 2 km met soldaat Vendrik als je gids.
Eindpunt:
TOP Stadshaven Wijk bij DuurstedeHavenweg 1
3961 MA Wijk bij Duurstede
Navigeer naar eindpunt
Beschrijving
Startpunt:
TOP Stadshaven Wijk bij DuurstedeHavenweg 1
3961 MA Wijk bij Duurstede
Navigeer naar startpunt
Deze route volgt het fietsknooppuntennetwerk. Te herkennen aan de groen-witte borden met twee cijfers. De route start bij het Toeristisch Overstappunt (TOP): De stadshaven van Wijk bij Duurstede. Volg vanuit hier de knooppunten: 15 - 14 - 13 - 56 - 57 - 60 - 76 - 78 - 42 - 40 - 39 - 98 - 35 - 36 - 33 - 32 - 27 - 68 - 06 - 15 - 16 - 03 - 14 - 18 - 51 - 52 - 54 - 53 - 55 - 14 - 15.
Je kunt er ook voor kiezen om de route te starten bij een van de TOP's onderweg.
Eindpunt:
TOP Stadshaven Wijk bij DuurstedeHavenweg 1
3961 MA Wijk bij Duurstede
Navigeer naar eindpunt
- 15
- 14
- 13
- 56
- 57
- 60
- 76
- 78
- 42
- 40
- 98
- 39
- 35
- 36
- 33
- 32
- 06
- 15
- 03
- 14
- 18
- 51
- 52
- 54
- 53
- 55
- 14
- 15
Kenmerken
Ook interessant
-
Van soldaat tot landheer – historische kastelenroute
Van soldaat tot landheer – historische kastelenroute
64.7 km -
Kastelenroute Utrechtse Heuvelrug en Kromme Rijn
Kastelenroute Utrechtse Heuvelrug en Kromme Rijn
32.0 km
